Khảo sát, đánh giá ứng dụng năng lượng nguyên tử tại Bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên

Giai đoạn 2021 - 2023, tỉnh Thái Nguyên chú trọng ban hành cơ chế, chính sách, chương trình, kế hoạch, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển KT-XH của tỉnh. Đặc biệt là Nghị quyết số 149/NQ-HĐND, ngày 12/8/2021 của HĐND tỉnh về việc thông qua Chương trình ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển KT-XH tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 - 2025 và Quyết định số 3459/QĐ-UBND, ngày 05/11/2021 của UBND tỉnh phê duyệt Chương trình Ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển KT-XH tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 - 2025.

Để triển khai các nhiệm vụ ứng dụng năng lượng nguyên tử vào phục vụ phát triển KT-XH của tỉnh, 2 năm qua, Sở KH&CN đã chú trọng, quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân cũng như các tổ chức, doanh nghiệp, từ đó thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát KT-XH một cách bền vững, đảm bảo an toàn, an ninh nguồn phóng xạ. Các nhiệm vụ KH&CN nói chung và ứng dụng năng lượng nguyên tử nói riêng cơ bản gắn với thực tiễn, có tính cấp thiết, phù hợp với đặc thù của địa phương, phục vụ mục tiêu phát triển KT-XH của tỉnh. Những đóng góp quan trọng của các chương trình ứng dụng năng lượng nguyên tử được thể hiện qua các kết quả nổi bật trên một số lĩnh vực.

Trong lĩnh vực y tế, trên địa bàn tỉnh hiện có 74 cơ sở y tế được trang bị tổng số 177 thiết bị X-quang phục vụ chẩn đoán cho bệnh nhân. Điển hình như Bệnh viện C Thái Nguyên, với thiết bị máy X-quang, máy CT, Bệnh viện C đã bước đầu thực hiện được một số kỹ thuật điều trị can thiệp mạch. Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên đã ứng dụng năng lượng nguyên tử vào các kỹ thuật phục vụ việc chẩn đoán và điều trị. Ngoài các thiết bị như X-quang, CT scanner, máy chụp can thiệp mạch, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên còn sử dụng các thiết bị phục vụ các kỹ thuật chuyên sâu như: Máy xạ trị gia tốc, máy Spect để sử dụng trong chẩn đoán và điều trị ung thư, chẩn đoán và điều trị bệnh tuyến giáp…

Kiểm tra quy trình đảm bảo an toàn nguồn phóng xạ tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Thái Nguyên

Lĩnh vực nông nghiệp, trên địa bàn tỉnh hiện nay đang sử dụng một số giống cây trồng được chọn, tạo bằng phương pháp chiếu xạ như: Giống chè TRI 5.0, giống đậu tương DT 84, giống lúa khang dân đột biến,... với diện tích khoảng 50 ha. Mặt khác, ứng dụng vi lượng đất hiếm trong trồng trọt đã được chế tạo và thử nghiệm, đã kiểm chứng tính hiệu quả, có thể được lựa chọn không chỉ riêng cho cây chè mà còn cho nhiều loại cây ăn quả khác như na, bưởi. Năm 2023, UBND tỉnh đã phê duyệt dự án “Nghiên cứu ứng dụng các chế phẩm phân bón vi lượng có bổ sung Chitosan và Xanthan chiếu xạ làm tăng năng suất và chất lượng cây chè Thái Nguyên”. Dự án có mục tiêu xây dựng quy trình chăm sóc cây chè theo tiêu chuẩn hữu cơ bằng chế phẩm phân bón bổ sung vi lượng có được từ công nghệ chiếu xạ, tạo nên vùng sản xuất hàng hóa lớn có chất lượng cao; thay đổi mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ liên kết trong sản xuất; sử dụng hiệu quả quỹ đất, bảo vệ môi trường sinh thái.

Đối với lĩnh vực tài nguyên và môi trường, việc nâng cao năng lực quản lý an toàn bức xạ và quan trắc phóng xạ là vấn đề luôn phải được chú trọng và không ngừng đẩy mạnh. Năm 2023, UBND tỉnh đã phê duyệt Dự án “Tăng cường năng lực đảm bảo an toàn, an ninh nguồn phóng xạ tại các cơ sở có nguồn phóng xạ và kiểm soát, phát hiện vật liệu phóng xạ có trong rác thải, phế liệu trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên”. Dự án triển khai thực hiện đã góp phần nâng cao kiến thức về an toàn bức xạ và ứng phó sự cố mất an ninh nguồn phóng xạ cho cán bộ chuyên trách, nhân viên bức xạ và chủ các cơ sở tiến hành công việc bức xạ, giúp các cơ quan trên địa bàn tỉnh chủ động hơn trong việc ứng phó sự cố bức xạ có thể xảy ra; giúp các cơ sở thu mua phế liệu, các nhà máy sản xuất thép chủ động phòng tránh, giảm thiểu nguy cơ mất an ninh nguồn phóng xạ.

Về công nghiệp - xây dựng, ứng dụng năng lượng nguyên tử là công cụ hữu hiệu và trong nhiều trường hợp là không thể thay thế trong kiểm tra chất lượng. Hiện nay trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên có 45 đơn vị sản xuất, kinh doanh đang sử dụng 248 máy phát tia X và nguồn phóng xạ trong sản xuất để kiểm tra bo mạch điện tử, đo hàm lượng quặng, phân tích nguyên liệu đầu vào, soi kiểm tra chất lượng sản phẩm, soi kiểm tra an ninh, hàng hóa… Điển hình như Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên sử dụng 73 máy phát tia X; Công ty TNHH Khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo sử dụng 48 nguồn phóng xạ và 2 máy phát tia X... Năm 2023, UBND tỉnh đã phê duyệt Đề tài “Giải pháp nâng cao năng lực quản lý chất thải phóng xạ có nguồn gốc tự nhiên trong công nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản tại tỉnh Thái Nguyên”. Đề tài triển khai thực hiện nhằm nâng cao năng lực quản lý an toàn đối với các loại chất thải phóng xạ có nguồn gốc tự nhiên (NORM) cho các cơ quan quản lý, tổ chức, doanh nghiệp có liên quan trong công nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Cán bộ Trung tâm Phát triển KH&CN (Sở KH&CN Thái Nguyên) kiểm định thiết bị y tế 

Có thể thấy, các nhiệm vụ KH&CN trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử được triển khai tại tỉnh Thái Nguyên đã thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử trong chẩn đoán và điều trị chăm sóc sức khoẻ cho Nhân dân; đảm bảo an toàn, an ninh; nâng cao năng lực quản lý; hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm. Để công tác ứng dụng năng lượng nguyên tử trở thành động lực phát triển KT&XH của tỉnh, trong thời gian tới cần tập trung huy động các nguồn lực để thực hiện Chương trình ứng dụng năng lượng nguyên tử vào thực tiễn. Nâng cao năng lực đảm bảo ứng dụng an toàn, an ninh nguồn phóng xạ cho các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Tiếp tục tổ chức đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ về năng lượng nguyên tử và các kỹ thuật ứng dụng trong các lĩnh vực then chốt, cũng như các sản phẩm chủ lực của tỉnh có tính cạnh tranh cao. Nâng cao năng lực quản lý và xây dựng đội ngũ chuyên gia về năng lượng nguyên tử trong các lĩnh vực của tỉnh Thái Nguyên.